Tips

Konstantin Paustovski, Wilde rozen

Bij Van Oorschot verschenen acht ‘kleine Russen’, waaronder een nieuwe, niet eerder vertaalde Paustovski. Wilde rozen, een verzameling van vijf schitterende verhalen, is een traktatie voor de liefhebber en een ideale kennismaking voor wie deze ‘chroniqueur van de ziel’ nog niet kent. Of het nu over een oude astronoom, de bezorger van een brief of een graveur van etiketten gaat – elk verhaal is van een schoonheid waar je stil van wordt. Paustovski lezen is alsof je, wandelend in een donker bos, opeens op een open plek aankomt waar de zon schijnt en een beekje ruist. Als je hem eenmaal ontdekt hebt, wil je niets anders meer lezen.

Esther Kinsky, Kreupelhout

Een vrouw reist na de dood van haar man alleen door een winters, nat en koud Italië. Herinneringen aan haar jeugd en aan haar vader vermengen zich met beelden van haar overleden man. Ze beschrijft nauwgezet, haast filmisch het gemaltraiteerde landschap, de kerkhoven, de mensen die de dorpen in Italië bevolken. Er is sprake van een constante vermenging van dat wat ze ziet met haar eigen herinneringen. Zijn het beschrijvingen om niet te voelen? Nergens verwijst ze expliciet naar haar verdriet, de rouw om het verlies van haar man en juist dat maakt deze roman zo aangrijpend.

Martha Heesen, De lus

De afgelopen dertig jaar schreef Martha Heesen, zich niet bekommerend om leeftijdsgrenzen of verkoopcijfers, een puntgaaf en eigenzinnig oeuvre bij elkaar. Vorige week verscheen bij Van Oorschot haar nieuwe roman De lus, een onthutsende vertelling over goed doen, angst voor de ander en wurgende spijt:

‘Die mensen? Natuurlijk herinner ik me die mensen, ja alsof ik die zou kunnen vergeten! Dat meisje! Maar wil ik over ze praten? Ik weet het niet. Een drama? Ik kan nu de onnozele uithangen, en vragen wélk drama, dat doe ik niet, maar weet u, als men de dingen maar hardnekkig genoeg ontkent verdwijnen ze als vanzelf, zulke dingen komen hier niet voor, zulke dingen doen onze kinderen niet, hoe haalt u het in uw hoofd, enzovoorts. U begrijpt me wel.’

Hulde ook aan de uitgever die een podium biedt aan dit soort eigenzinnige schrijvers!

Natascha Wodin, Ergens in dit duister

Ontheemding is het thema van schrijfster Natascha Wodin. Als dochter van een Oekraïense moeder en een Russische vader werd ze in 1945 in Beieren geboren. Haar ouders waren als dwangarbeiders in de oorlog in Duitsland tewerkgesteld. Als kind wilde Wodin niets liever dan bij de Duitsers horen, maar op school werd ze uitgescholden voor Russchenlusch, Russische slet. Door te schrijven kreeg ze greep op haar onbekende familiegeschiedenis.

Na het hartverscheurende boek over haar moeder, Ze kwam uit Marioepol, probeert Wodin in Ergens in dit duister het leven van haar getormenteerde vader te achterhalen. Maar ditmaal moet ze het met veel minder informatie doen; tijdens zijn leven zweeg vader en met zijn dood is ook zijn verleden verdwenen. Wodin vertelt over haar jeugd, haar slechte relatie met haar vader, hoe ze als puber van huis wegliep, in schuren sliep, met verkeerde mannen meeging. Net als je denkt dat het toch nog goed afliep, komt ze met een verpletterende mokerslag.

Het knappe van Wodin is dat ze al dit drama uiterst sober en ingetogen vertelt. Met dit indrukwekkende tweeluik over haar ouders heeft ze talloze Midden- en Oost-Europeanen, verschopt en vertrapt in de oorlog, een stem en een verhaal gegeven.

Eva Meijer, Het schuwste dier

Het schuwste dier is het relaas van een jonge vrouw over de suïcide van haar tante en de reactie daarop van de familie. Eva Meijer legt in haar boek de relatiepatronen en de onmacht van het in shock verkerende gezin bloot. De ik figuur registreert wat ze ziet maar begrijpen kan ze het nog niet.

‘Er waren honderdduizend verhalen maar niet een dat vertelde hoe het echt gegaan was. Ik maakte mijn eigen verhaal, maar het bleef een verzameling fragmenten, gissingen – ik bleef om wat er gebeurd was heen denken, raakte het alleen aan de randen aan.’

De kracht van dit boek zit in de taal die Eva Meijer gebruikt; helder, direct en observerend waardoor het contrast met de verschrikkelijke gebeurtenis keihard binnenkomt.