Banner trap
< terug naar

Op zoek naar Hamaland

Archeologische resten uit de 9de tot en met de 11de eeuw in Zuid-Salland, IJsselstreek en Oost Veluwe

In 1046 droeg koning Hendrik III zijn grondbezit in Deventer over aan bisschop Bernold. Het ging om kerkelijk bezit in Deventer en ’een graafschap in Hamaland’ waarvan de grenzen duidelijk omschreven werden. Het gebied blijkt een flink deel te omvatten van het werkgebied van de Archeologische Werkgemeenschap voor Nederland en inspireerde om een jubileumboek uit te geven over archeologische resten uit de periode van 800 tot 1100, de bloeiperiode van het graafschap Hamaland.

Geschreven bronnen uit deze periode zijn schaars, maar archeologisch onderzoek laat zien welke ontwikkelingen plaatsvonden. De eerste kerken werden gebouwd en de grond werd in cultuur gebracht. Daarbij ontstonden de dorpskernen die we nu nog kennen, zoals Voorst en Twello.

Deventer verandert vanaf 850 van een boerennederzetting in een stad met een kerk, handel en ambachtelijke activiteiten. De vondst van een 8e-eeuws grafveldje in de Assenstraat laat ruimte om te speculeren over het graf van Lebuinus, stichter van de kerk.

Ook Zutphen kent in de Karolingische tijd een stormachtige ontwikkeling. Brandsporen en skeletten van een vrouw en kind lijken te koppelen aan Vikingaanvallen. Kort daarna wordt de Ringwalburg aangelegd die goed herkenbaar is in het stratenpatroon van de stad. In Wapsen, tegenover Zutphen, lag mogelijk een winterkamp van de Vikingen.

Aan de andere kant van het werkgebied van de regio, in Uddel, werd uit dezelfde periode een met palissaden omgeven nederzetting opgegraven. Een aanwijzing voor roerige tijden. Op veel andere plaatsen op de Veluwe rond Apeldoorn, zoals in Loenen en Radio Kootwijk wijzen resten van ijzerwinning op grootschalige ijzerindustrie. In het Spelderholt bij Beekbergen blijkt bovendien dat klimaatverandering geen nieuw fenomeen is: de nederzetting wordt na eeuwenlange bewoning rond het jaar duizend verlaten en verdwijnt onder stuifzand.

De muntslag van Deventer, vondsten van Karolingische munten in Raalte en van een strijkglas in Terwolde, en de introductie van bootvormige boerderijen illustreren de inbedding van Hamaland in regionale en internationale netwerken. Kortom, voldoende puzzelstukjes die een fascinerend beeld geven de ontwikkeling van het gebied aan weerszijden van de IJssel rond het jaar 1000, het oude graafschap in Hamaland.

Inschrijven nieuwsbrief