Regio

Muurpoezie in Zutphen & Warnsveld

Eke Mannink en Pascale Drent

Zutphen ademt poëzie. De ligging aan IJssel en Berkel, de eeuwenoude straten en pleinen, de huizen, de torens, het rijke verleden dat zorgvuldig wordt gekoesterd. En dat in combinatie met het eigentijdse, de nieuwe functies die gebouwen kregen, de vele culturele activiteiten van nu, de levendigheid. Dichters lieten en laten zich erdoor inspireren. Hun spoor is te volgen aan de hand van dit boek, de leidraad voor een wandeling langs gevels die letterlijk zijn voorzien van poëzie. Ze nemen de wandelaar mee door de stad Zutphen en het dorp Warnsveld, zetten hem of haar even aan het denken. Ze werpen een andere blik op de omgeving, ze maken van de wandelaar een lezer. En, wie weet, van de lezer een wandelaar.

De IJssel stroomt feller dan de Amstel

Ad ten Bosch

Ad ten Bosch, afkomstig uit een familie met een bijzondere geschiedenis, groeide op tussen de boeken. Uiteindelijk zou hij zelf alle kanten van het boekenvak leren kennen: als drukker, boekverkoper, uitgever en schrijver. Zijn memoires lezen als een verslag van een avontuurlijk leven en een geschiedenis van het Nederlandse boekenvak ineen.

Ad bracht zijn jeugd door in Zutphen, waar zijn vader boekhandel Van Someren en Ten Bosch runde. Na de grafische school zocht hij het avontuur in Canada, waar hij als chauffeur in de mijnen wagens ter grootte van een eengezinswoning bestuurde. Uiteindelijk zou hij terugkeren en de boekhandel van zijn vader overnemen, en later ook uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep.

Hij leerde tijdens zijn leven in en rond de literaire wereld vele schrijvers kennen, met wie hij vriendschappen sloot en soms ook verbrak: Ida Gerhardt, Harry Mulisch, Jeroen Brouwers, Ilja Leonard Pfeijffer, Christiaan Weijts, Gerrit Komrij en vele anderen.

Naar Zutphen

Hans Heesen

In de zes verhalen in Naar Zutphen is een man aan het woord die in een observerende, droogkomische stijl over het leven vertelt. Hij beschrijft hoe hij door toedoen van anderen of zichzelf op een onmogelijke missie wordt gestuurd, om een verloren liefde in Parijs op te sporen, een Bulgaar die geen Nederlands spreekt op sleeptouw te nemen of erachter te komen wie een tas met honderden knipsels over inbraken heeft verzameld en aan de deur van zijn huis in Zutphen heeft gehangen. Steeds weer blijken die missies inderdaad onmogelijk, maar dat betekent niet dat ze niks opleveren, op zijn minst een goed verhaal dat nog een tijd in het hoofd van de lezer naklinkt.

De Senators

Eke Mannink

Het mensbeeld van Fred en Nanny Senator uit Eefde is sterk bepaald door de Tweede Wereldoorlog. Dat is niet vreemd. In hun vroegste jeugd moesten ze onderduiken – los van elkaar. Ze beleefden de oorlogsjaren beiden heel anders.

Dit boek gaat over hun verweven levens.

Over de lotsverbondenheid die ze voelen met anderen die onrechtvaardigheden ondergaan, met kwetsbaren, met elkaar.
De verhalen drijven voor het grootste deel op het geheugen van Fred, maar gaan over hem én Nanny. Over de oorlog, vingerafdrukken, kinderen, Red Bull, de Joodse identiteit, suikerspinnen, zeep, stoomlocomotieven, de jeugd van tegenwoordig… ja, waarover eigenlijk niet?

‘Als u denkt dat dit boek eindig is,’ aldus Fred Senator, ‘dan hebt u het mis. Als alle verhalen erin waren opgenomen, dan was het boek niet te tillen geweest. Ik heb de Thora een paar keer mogen dragen, dat kan ik nog net. Een enorme eer.’

Burgemeesters in Achterhoek en Liemers

Jaarboek Achterhoek en Liemers, 42

Burgemeesters speelden en spelen in het lokaal bestuur een prominente rol. De burgemeester was en is het gezicht van het gemeentelijke bestuur. In dit Jaarboek buigen veertien auteurs zich over burgemeesters die in de voorbije twee eeuwen gemeenten in de Achterhoek en Liemers hebben bestuurd of die uit die streek afkomstig zijn.

Het huidige burgemeestersambt vindt zijn oorsprong in de Grondwet van 1848 en in de uitwerking daarvan in de Gemeentewet van 1851. Met de veranderingen van de overheid in het algemeen en die bij het lokaal bestuur in het bijzonder, is ook de positie van de burgemeester in de loop van de tijd veranderd. Zo zijn na de Tweede Wereldoorlog en vooral in de jaren ’60 de overheidstaken op lokaal niveau drastisch gewijzigd. Dat heeft ook de functie en statuur van de burgemeester veranderd.

In deze editie van het Jaarboek Achterhoek en Liemers is beschreven hoe het ambt zich in de laatste eeuwen ontwikkelde en op welke wijze Oost-Gelderse burgemeesters omgingen met de uitdagingen van hun tijd en hoe zij in de herinnering voortleven. De één was bij dat alles gelukkiger dan de ander. Eén burgemeester komt zelf aan het woord.

Licht en schaduw

Aryeh Hazon

Aryeh Hazon, geboren in 1925 als Leo Krukziener, vertelt in Licht en Schaduw; herinneringen aan mijn jeugd en onderduik in Zutphen over zijn jeugdjaren in Zutphen, waar zijn vader eigenaar was van Pettenfabriek Krukziener aan de Beekstraat. Het gezin overleeft de Tweede Wereldoorlog als onderduikers bij de familie Van der Vegte, die hen twee jaar en acht maanden lang verborgen weet te houden in het pand Oudewand 94. Naast het tijdsbeeld en de oorlogsgeschiedenis geeft het boek een beeld van de generatiekloof, die door de lange gezamenlijke onderduik van ouders en kinderen nog nadrukkelijker wordt.
Hazon komt in 1946 per illegaal vluchtelingenschip aan in Haifa in het Engelse Mandaat van Palestina, vecht in 1947 mee in de Onafhankelijkheidsoorlog en werkt, na een opleiding tot bouwkundig ingenieur, meer dan vijftig jaar als manager bij bouwprojecten. Op aandringen van zijn kinderen en kleinkinderen heeft hij enkele jaren geleden zijn herinneringen vastgelegd. De familie heeft, samen met onder andere de werkgroep Geschiedenis Joods Zutphen, lange tijd geijverd om het boek in het Nederlands te laten verschijnen. Dat dit nu is gelukt, is volgens een woordvoerder van de werkgroep voor een belangrijk deel te danken aan Hanneke van Oijen uit het Drentse Nijeveen, die bereid was om zonder vergoeding een vertaling te maken. Het toeval heeft daarbij geholpen: tijdens een stadswandeling door Joods Zutphen, die ook stilstaat bij de Oudewand 94 om het verhaal te vertellen van de tien onderduikers Krukziener en Noach bij de familie Van der Vegte, reageerde een van de deelnemers op de wens van de werkgroep om het verhaal van Hazon in het Nederlands uit te geven en daarvoor op zoek was naar financiering en een vertaler. Hij legde contact met zijn vertalende zus.

Zegen of kopzorg? Zutphen drie eeuwen garnizoensstad

In de 17e eeuw ontworstelde de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zich aan de Spaanse overheersing. Vestingstad Zutphen werd ook frontier- en garnizoensstad en vervulde een belangrijke functie in de verdediging van de Republiek. Soldaten werden ingekwartierd bij de bewoners en grote huizen omgebouwd tot kazerne. Het garnizoen – een bonte afwisseling van voetsoldaten, ruiterij, kanonniers, pontonniers, wielrijders en koloniale troepen – bleef tot 1922. Zegen of Kopzorg?, geschreven door de Werkgroep Garnizoenen van van de Historische Vereniging Zutphen: Jan Hendrik Bruseker, Rob Kammelar, Arend Jan Reijers en Joop Tangerink, gaat in op het hoe en waarom, met aandacht voor de gevolgen die de inkwartiering van soldaten én hun gezinnen voor de stad en haar inwoners had.

Erfgoed Kwartetspel Zutphen

In samenwerking met de gemeente Zutphen heeft Kwartetwinkel het Erfgoed Kwartetspel gemaakt. Het rijke historische erfgoed van deze stad is samengebracht in ons spel. Natuurlijk ontbreken de torens niet maar ook de industriële gebouwen en historische parels uit musea en archief zitten erin.

Stadsboomgaard Zutphen – een bloeiende historie

Aan de rand van de Zutphense binnenstad bevindt zich een oude boomgaard. Er staan fruitbomen van bijna honderd jaar. Je kunt er van eten en genieten. Maar bovenal… je waant je terug in de tijd.

Langs de IJssel

Kester Freriks

In Langs de IJssel. Natuur en cultuur in de IJsselvallei onderneemt Kester Freriks een voettocht langs de IJssel. Hij volgt bestaande voetpaden en schrijft al lopende de biografie van de rivier. Hij neemt de lezer en wandelaar mee naar de oorsprong van de IJssel, bezoekt landgoederen, doorkruist dorpen en steden, ontmoet mensen die hun leven lang met de IJssel zijn verbonden. Hierdoor ontstaat een even rijk als caleidoscopisch beeld van een van de mooiste rivieren van ons land.